4904 sayılı Kanunun 17’nci maddesinde; Türkiye İş Kurumunca izin verilmek kaydıyla özel istihdam büroları; iş ve işçi bulmaya aracılık faaliyeti yapar, işgücü piyasası ile istihdam ve insan kaynaklarına yönelik hizmetleri yürütebilir, mesleki eğitim düzenleyebilir ve yetki verilmesi halinde geçici iş ilişkisi kurabilir, hükmü bulunmaktadır. Bu bağlamda, bürolar ile ilgili usul ve esasları belirlemek amacı ile hazırlanan Özel İstihdam Büroları Yönetmeliği 11.10.2016 tarih ve 29854 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yönetmeliğin 15 inci maddesi gereğince, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri özel istihdam bürolarına aracılık ve geçici iş ilişkisi yetkisine yönelik izin ve yetki verme, izin ve yetki yenileme, izleme, inceleme, idari para cezası uygulama ve izin ve yetkilerin iptali gibi konularda yetkili ve sorumludur. Özel İstihdam Büroları Genelgesi; Yönetmelik kapsamında büroların aracılık ve geçici iş ilişkisine yönelik başvuru şartlarını, aracılık izni ve geçici iş ilişkisi yetkisi verilmesine ilişkin işlemlerini, çalışma ve denetimini ve bu kapsamda ortaya çıkabilecek tereddütleri gidererek Yönetmeliğin verdiği yetki dâhilinde bazı hükümlere ilişkin usul ve esasları belirlemektedir.

İŞKUR MEVZUATI ÇERÇEVESİNDE ÖZEL İSTİHDAM BÜROSU

Özel İstihdam Bürosu

İş arayanların elverişli oldukları işlere yerleştirilmesine ve çeşitli işler için uygun işçiler bulunmasına aracılık yapmak ve/veya geçici iş ilişkisi kurma faaliyeti yürütmek üzere Kurum tarafından izin verilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan büroları ifade etmektedir.

İş ve İşçi Bulmaya Aracılık 

İş ve işçi bulmaya aracılık faaliyeti gerçek ve tüzel kişiliklerce;

• Doğrudan ya da dolaylı olarak gerçekleştirilen aracılık faaliyetleri,
• Gelir amacı olsun, olmasın gerçekleştirilen aracılık faaliyetleri,
• İşyerinde ve/veya internet üzerinden, bağımsız olarak ya da ek olarak sadece bu amaca yönelik olarak yayımlanan gazete, dergi, vb. yayınlar aracılığı ile gerçekleştirilen faaliyetler,
• Tam ya da kısmi zamanlı işler.

Bu faaliyetlerin yapılabilmesi için 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu gereği Kurumdan izin alınması gerekmektedir.

Özel İstihdam Büroları Mevcut Yasal Dayanak

• 4857 sayılı İş Kanunu’nun 7’nci ve 90’ıncı maddeleri,
• 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanunun 17-20’nci maddeleri,
• Özel İstihdam Büroları Yönetmeliği’
• Özel İstihdam Büroları Genelgesi
• Türkiye İş Kurumu tarafından 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanunun 20’nci maddesine ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 108 inci maddesine İstinaden Uygulanacak İdari Para Cezaları Hakkında Tebliğ

Söz konusu düzenlemelere Kurum ana sayfasının kurumsal bilgi/mevzuat sekmesinden veya http://km.corpus.com.tr/?kid=288438 linkinden ulaşılabilir.

Özel İstihdam Faaliyetleri

Özel istihdam büroları;

• İş ve işçi bulmaya aracılık faaliyeti yapar,
• İşgücü piyasası ile istihdam ve insan kaynaklarına yönelik hizmetleri yürütebilir,
• Mesleki eğitim düzenleyebilir,
• Yetki verilmesi hâlinde geçici iş ilişkisi kurabilir.

Aracılık faaliyeti, iş arayanlar ya da işverenlerle bir işyerinde birebir görüşme yapılarak ve/veya 9/6/2004 tarih ve 5187 sayılı Basın Kanunu’nda yazılı araçlarla ya da radyo, televizyon, video, internet, kablolu yayın veya elektronik bilgi iletişim araçları ve benzer yayın araçlarından biri ile de görüşme yapılmaksızın sunulabilir.

Geçici İş İlişkisi

Geçici iş ilişkisi, özel istihdam bürosu aracılığıyla ya da holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde görevlendirme yapılmak suretiyle kurulabilir.

Özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş ilişkisi, Türkiye İş Kurumunca izin verilen özel istihdam bürosunun bir işverenle geçici işçi sağlama sözleşmesi yaparak bir işçisini geçici olarak bu işverene devri ile;

1. Bu Kanunun 13’üncü maddesinin beşinci fıkrası ile 74’üncü maddesinde belirtilen hâllerde, işçinin askerlik hizmeti hâlinde ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hâllerde,
2. Mevsimlik tarım işlerinde,
3. Ev hizmetlerinde,
4. İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde,
5. İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması hâlinde,
6. İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde,
7. Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları hâlinde kurulabilir.

Geçici işçi sağlama sözleşmesi (a) bendinde sayılan hâllerin devamı süresince, (b) ve (c) bentlerinde sayılan hâllerde süre sınırı olmaksızın, diğer bentlerde sayılan hâllerde ise en fazla dört ay süreyle kurulabilir. Yapılan bu sözleşme (g) bendi hariç toplam sekiz ayı geçmemek üzere en fazla iki defa yenilenebilir. Geçici işçi çalıştıran işveren, belirtilen sürenin sonunda aynı iş için altı ay geçmedikçe yeniden geçici işçi çalıştıramaz.

Özel İstihdam Bürolarının Yetkisinde Olmayan Faaliyetler

Özel istihdam büroları; kamu kurum ve kuruluşlarının kadro ve pozisyonları için aracılık faaliyeti yapamaz.

Geçici iş ilişkisi yetkisi alınmış olsa bile geçici işçi;

• 4857 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi kapsamında toplu işçi çıkarılan işyerlerinde sekiz ay süresince,
• Kamu kurum ve kuruluşlarında,
• Yer altında maden çıkarılan işyerlerinde çalıştırılamaz.

Geçici işçi çalıştıran işveren, grev ve lokavtın uygulanması sırasında 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 65 inci maddesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla geçici iş ilişkisiyle işçi çalıştıramaz.